Từ xa xưa, người dân Bình Định và khu vực miền Trung nói chung đã coi hoa mai vàng là biểu tượng của mùa xuân sắp đến. Cảnh hoa mai vàng nở rộ và đâm chồi vào đầu năm mới là biểu tượng của sự may mắn, thịnh vượng và hạnh phúc.
Truyền thống trồng
mai vàng nào đẹp nhất ở Bình Định có một lịch sử lâu đời. Để tạo ra một cây mai cảnh hoặc bonsai có giá trị, nở hoa đúng dịp Tết, các hoạt động như chăm sóc, tỉa cành, và uốn dáng đòi hỏi đầu tư nhiều thời gian và công sức.
Giống
Bình Định nổi tiếng với hai loại mai vàng chính: Cúc Mai và Mai Giao. Phương pháp nhân giống chính ở các làng trồng mai thương mại ở Bình Định là qua việc gieo hạt.
Mùa Trồng
Hạt mai thường được gieo từ tháng Giêng đến tháng Hai âm lịch (cuối tháng Giêng đến đầu tháng Hai dương lịch). Sau 45-60 ngày (khi cây con có 4-5 lá thật), chúng có thể được chuyển vào chậu. Thời gian tốt nhất để chuyển vào chậu là giữa tháng Ba. Mai vàng phát triển tốt trong khí hậu ấm áp, tốt nhất ở khoảng 25-30 độ C.
Yêu Cầu Về Đất
Cây mai vàng không quá kén chọn về loại đất, nhưng không thể phát triển ở những nơi ngập nước vì chúng dễ bị thối rễ. Hỗn hợp đất lý tưởng bao gồm đất phù sa, xơ dừa, và tro trấu để đảm bảo thoáng khí và thoát nước tốt. Hỗn hợp này bao gồm khoảng 60-70% đất phù sa, 20-30% chất hữu cơ đã phân hủy, 10-20% xơ dừa hoặc tro trấu đã phân hủy, và 50-100 gram phân lân cho mỗi chậu. Trichoderma, theo hướng dẫn trên bao bì, có thể được thêm vào để ngăn chặn tuyến trùng nốt rễ.
Trồng và Tạo Dáng
Sau 7-8 tháng phát triển, bạn có thể bắt đầu uốn cành và tạo dáng cho cây. Bạn có thể làm điều này một lần mỗi năm, vào tháng Tư hoặc tháng Tám. Trong năm thứ hai, bạn nên thay đất và chậu, sau đó tiếp tục tạo dáng. Đến năm thứ ba, cây sẽ sẵn sàng để bán.
Bón Phân
Đối với
vườn mai vàng non, bạn nên phun hoặc tưới chúng bằng phân loãng. Sử dụng khoảng 50-100 gram cho 10-15 lít nước, áp dụng mỗi 20-30 ngày.
Đối với cây mai trưởng thành trong giai đoạn sinh trưởng và sinh sản (hình thành cành, tạo tán), lượng phân bón phụ thuộc vào độ tuổi của cây và cường độ tỉa cành, thường cần 6-8 lần bón phân mỗi năm.
Đối với những cây mai đã ổn định, bạn nên bón phân khoảng bốn lần mỗi năm vào những thời điểm cụ thể:
- Sau khi hoa rụng vào tháng Hai (tháng Giêng âm lịch, sau Tết)
- Sau khi tỉa cành vào tháng Tư (tháng Năm âm lịch)
- Đầu mùa mưa, khoảng tháng Tám (tháng Chín âm lịch)
- Khoảng 1-1,5 tháng trước khi mai nở, khoảng tháng Mười Một (tháng Mười Hai âm lịch)
Lượng phân bón thay đổi tùy thuộc vào kích cỡ chậu và độ tuổi của cây. Các loại phân bón thích hợp là NPK 20-20-15+TE hoặc NPK 16-16-8. Sử dụng khoảng 20-50 gram mỗi chậu mỗi lần bón phân.
Phương Pháp Bón Phân
Tạo một rãnh xung quanh mép chậu, sâu khoảng 3-5 cm, phân bố đều phân bón, phủ đất, và tưới nước để giữ ẩm. Tránh cắt rễ vì điều này có thể dẫn đến nhiễm trùng qua các vết thương.
Tưới Nước
Tưới nước cho
mai vàng bến tre hai lần mỗi ngày, một lần vào buổi sáng (trước 9 giờ sáng) và một lần vào buổi tối. Tưới nước trực tiếp vào gốc hoặc bằng cách phun nhẹ trên lá.
Phòng Trừ Sâu Bệnh
Cây mai vàng dễ bị tấn công bởi sâu bệnh. Khi bị ảnh hưởng, chúng có thể mất sức sống, dẫn đến thiếu dinh dưỡng, rụng lá sớm, và nở hoa trước Tết. Nếu cây giữ được lá, có thể nó vẫn sản xuất ít hoa, hoa nhỏ hơn, và không đều.
Trong trường hợp nghiêm trọng, cành có thể chết, dẫn đến chết thân và cuối cùng là mất toàn bộ cây. Phòng trừ sâu bệnh là quan trọng đối với việc trồng mai vàng vì nó ảnh hưởng đáng kể đến hiệu suất của cây trong suốt cả năm.
Các loại sâu bệnh phổ biến bao gồm: sâu cuốn lá, nhện đỏ, thrips, rệp, tuyến trùng nốt rễ, bọ xít, bệnh gỉ sắt, mốc hồng, vết đốm tròn, bệnh thán thư, cháy lá, và vàng lá sinh lý.
